Psychotesty potrzebne są kierowcom, jeżdżącym zawodowo, prowadzącym takie pojazdy jak taksówki, autobusy, ciężarówki, karetki, radiowozy itp., operatorom wózków widłowych i jezdniowych, suwnic, ciężkiego sprzętu budowlanego, a także osobom, którym zatrzymano prawo jazdy za jazdę pod wpływem alkoholu, po wypadku, czy za zbyt dużą ilość punktów. Również osoby pracujące na wysokościach i wykonujące prace, które wymagają szczególnej sprawności psychofizycznej mogą wykonać badania u mgr Magdaleny Fabis.
Funkcje psychiczne istotne dla sprawnego funkcjonowania kierowcy, które są badane to percepcja, uwaga, męczliwość i ogólna sprawność motoryczna.
- Procesy percepcji u kierowców, których zawód wymaga od nich szybkiej jazdy muszą zachodzić szybciej niż u przeciętnego kierowcy z kategorią prawa jazdy B – powiedziała mgr Magdalena Fabiś z Pracowni Badań Psychotechnicznych.
Psychotesty polegają na wypełnieniu ankiety na osobowość i intelekt, a także na przeprowadzeniu wywiadu przez osobę, która bada. Po części pisemnej następują badania praktyczne na specjalistycznej aparaturze. Do oceny sprawności psychicznej kierowcy opracowano specjalne testy w Zakładzie Psychologii Transportu Drogowego Instytutu Transportu Samochodowego.
Badane są: szybkość i dokładność spostrzegania, widzenie stereoskopowe, czyli przestrzenne niezbędne przy wykonywaniu manewrów wymijania, wyprzedzania i omijania, umiejętność oceny prędkości pojazdów w ruchu, która jest niezbędna do ustalenia odległości przy wymijaniu, a także widzenie w mroku i wrażliwość na olśnienie, którego wady są niebezpieczne.
Ponadto sprawdza się koordynację wzrokowo-ruchową umożliwiającą płynne, poprawne działanie, odpowiednie do spostrzeganej sytuacji, czas reakcji, jej stałość i równomierność, pamięć wzrokową i kinestezyjną, sprawność myślenia, szybkość i dokładność podejmowania decyzji, a także takie cechy osobowości jak neurotyczność, introwersję, ekstrawersję, czy psychotyzm.
- Większość badanych przechodzi pomyślnie te testy. Nieraz są to jedynie kosmetyczne uwagi z mojej strony. Czasami wystarczy założyć okulary okulistyczne, by zwiększyć bezpieczeństwo swojej jazdy. Często sprawcami wypadków są osoby nieświadome swoich wad, które np. nie zauważyły czegoś przez tzw. kurzą ślepotę, o której nie mają pojęcia lub wykonały manewr zbyt wolno. Należy pamiętać, że z wiekiem nasza percepcja się zmienia – mówi mgr Magdalena Fabiś.
W pracowni mierzony jest czas reakcji na bodźce wizualne i dźwiękowe. Badana osoba musi jak najszybciej nacisnąć przycisk, gdy zobaczy żółte światło na semaforze lub wcisnąć pedał prawą nogą, gdy zauważy światło czerwone. Na widok światła zielonego lub sygnału dźwiękowego nie można wykonać wyżej wymienionych czynności. Czas reakcji zależny jest także od wieku i naszego zmęczenia, najlepiej więc przystąpić do badań będąc wypoczętym. Ocena ma skalę dziesięciostopniową i o ile przeciętny kierowca powinien uzyskiwać nie mniej niż 5 punktów w ćwiczeniach praktycznych to kierowca zawodowy musi uzyskać minimum 7 pkt.
- Największy problem mają badane osoby ze stereometrem, czyli z oceną odległości, a także z ciemnią, gdzie okazuje się, że widzenie zmierzchowe i wrażliwość na olśnienie słabnie np. z wiekiem – dodała mgr Magdalena Fabiś.
Kolejne badanie wirometrem sprawdza jak osoba ocenia prędkość. Tarcze na maszynie wirują w dwóch różnych tempach, jedna z nich przyśpiesza lub zwalnia i należy zareagować poprzez przyciśnięcie guzika w momencie, gdy tarcze będą obracać się w tym samym tempie. Umiejętność oceny prędkości niezbędna jest przy wyprzedaniu lub przy włączaniu się do ruchu. Następnie trzeba sprawdzić się w badaniu krzyżowym, które sprawdza koordynację wzrokowo-ruchową. Na tablicy z guzikami zapaają się dwa światełka w linii poziomej i pionowej, które trzeba zauważyć i przycisnąć odpowiedni guzik w miejscu gdzie przecinają się linie położenia świateł.
W ciemni bada się postrzeganie wieczorem i nocą, a także reakcję na olśnienie. Jeśli po oślepieniu przez reflektor osoby zobaczą kształt figury geometrycznej dopiero po 20 sekundach, to wtedy w prawdziwej sytuacji na drodze może stanowić to poważny problem i niebezpieczeństwo. Oceniane jest także ogólne zachowanie potencjalnego kierowcy podczas badań praktycznych, a mianowicie, czy podchodzi nerwowo do poleceń, czy jest opanowany.
Osoby chcące wziąć udział w psychotestach mogą je wykonać w Pracowni Badań Psychotechnicznych mgr Magdaleny Fabiś, która przyjmuje na ul. Podwale 22 A/1. Zarejestrować można się pod numerem telefonu 662 098 399. Więcej informacji można uzyskać ze strony www.psycho-testy.pl.
